آیه 72 سوره غافر

فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ (72)

فِي الْحَمِيمِ‌: در آب جوشان به غايت با حرارت، ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ‌:

پس در آتش جهنم سوخته شوند. ابن عباس گفته: گداخته و آب خواهد شد اجساد آنها مانند گداختن و آب شدن آهن و مس از آتش.

إِذِ الْأَغْلالُ فِي أَعْناقِهِمْ وَ السَّلاسِلُ يُسْحَبُونَ (71) فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ (72) ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ ما كُنْتُمْ تُشْرِكُونَ (73) مِنْ دُونِ اللَّهِ قالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَلْ لَمْ نَكُنْ نَدْعُوا مِنْ قَبْلُ شَيْئاً كَذلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكافِرِينَ (74) ذلِكُمْ بِما كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَ بِما كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ (75)

ترجمه‌

هنگاميكه غلها در گردنهاى آنها است و زنجيرها كشيده ميشوند

در آب داغ پس در آتش سوزانده شوند

پس گفته شود مر آنها را كجايند آنچه بوديد كه شريك قرار ميداديد

غير از خدا آنانرا گويند گم شدند از ما بلكه نبوديم كه بخوانيم پيش از اين چيزى را اين چنين بگمراهى واميگذارد خدا كافران را

اين براى آنستكه بوديد خوشحال ميشديد در زمين بناحق و براى آنستكه بوديد چنانكه نشاط داشتيد.

تفسير

ظاهرا اذا الاغلال متعلّق است بسوف يعلمون در آيه سابقه يعنى ميدانند نتيجه سوء اعمال خودشان را وقتى كه غلها در گردنهاشان باشد و با زنجيرها كشيده شوند در كنار آب جوشانى كه براى تشريفات ورودى آنها تهيه شده و بعدا هيزم آتش جهنم شوند و ظاهرا و السلاسل عطف بر اغلال است و يسحبون حال است از آنها و محتمل است و السّلاسل مبتدا باشد و يسحبون خبر آن و در هر حال كلمه بها كه راجع بسلاسل است حذف شده چون با زنجيرها كشيده ميشوند پس ملائكه غضب بآنها گويند كجايند آنانكه شما براى خدا شريك قرار ميداديد در دنيا و آنها جواب گويند ما گم كرديم آنها را يا اثرى از آنها ظاهر نيست بلكه مانند آن است حال ما كه در دنيا ابدا عبادت نكرده باشيم چيزيرا چون بهيچ وجه خيرى از آنها بما نميرسد اين چنين خدا بحال گمراهى واميگذارد و سلب توفيق مينمايد از كسانيكه از روى عناد و لجاج و تعصّب و تكبّر منكر آيات‌

جلد 4 صفحه 540

الهى شدند كه معبودهاى خودشان را از دست داده و از عبادتشان ثمرى نبرده‌اند و حال آنها گرديده مانند شخص متحيّرى كه اول اقرار ميكند و بعدا انكار مينمايد چون بعضى گفته‌اند واقعا ميگويند ما در دنيا مشرك نبوديم يا چيزى را كه مستحق عبادت باشد پرستش ننموديم و بنابر اين صدر و ذيل كلامشان خالى از تنافى و تشويش نيست چون اولا گفتند آنچه شريك قرار داديم گم شدند از ما و ثانيا گفتند ما آنها را در دنيا پرستش ننموديم و اين خذلان و سلب توفيق الهى از آنها براى آن بود كه خوشحال بودند در دنيا بمخالفت پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و سركشى از فرمان خدا و پرستش بتها و سرگرم بودند بعيش و نوش و نشاط و عشرت و يادى از آخرت نمى‌نمودند و براى مبالغه در توبيخ و ملامت در آيه اخيره عدول از غيبت بخطاب شده است و گفته‌اند فرح اعمّ از حق و باطل است لذا مقيّد بغير حق شده و مرح مخصوص بباطل است و از بعضى روايات استفاده ميشود كه دشمنان ائمه اطهار هم از مصاديق اين آياتند و اين عذابها شامل حال آنها خواهد شد و چنانچه خداوند كسانيرا كه تكذيب نمودند كتاب را مشرك و كافر خوانده كسانى هم كه تكذيب نمودند بيانات پيغمبر صلى اللّه عليه و اله را در تأويل كتاب مشرك و كافرند و بعضى مرح را بفرح زياد تفسير نموده‌اند.

إِذِ الأَغلال‌ُ فِي‌ أَعناقِهِم‌ وَ السَّلاسِل‌ُ يُسحَبُون‌َ (71) فِي‌ الحَمِيم‌ِ ثُم‌َّ فِي‌ النّارِ يُسجَرُون‌َ (72)

موقعي‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ معلوم‌ ميشود ‌که‌ غلها و زنجيرها ‌را‌ ‌در‌ گردن‌ ‌آنها‌ بيندازند و ‌آنها‌ ‌را‌ بكشند و بيندازند ‌در‌ حميم‌ آب‌ جوشيده‌ ‌در‌ شدّت‌ جوشش‌ بس‌ ‌از‌ ‌آن‌ ‌در‌ آتش‌ بيندازند.

إِذِ الأَغلال‌ُ غلهاي‌ آتشي‌ ‌در‌ گردن‌ ‌آنها‌ بيندازند.

وَ السَّلاسِل‌ُ زنجيرهاي‌ آتشي‌ ‌در‌ اعناق‌ ‌آنها‌ و ‌آنها‌ ‌را‌ بكشند بسوي‌ حميم‌ آبي‌ ‌که‌ ‌در‌ شدة حرارت‌ ‌باشد‌ لذا حمام‌ ‌را‌ محل‌ آب‌ گرم‌ ميگويند.

ثُم‌َّ فِي‌ النّارِ يُسجَرُون‌َ انقاذ و انداختن‌ و پرتاب‌ نمودن‌ ‌است‌ ‌در‌ همچه‌ موقعي‌ ميدانند ‌که‌ آنچه‌ انبياء فرمودند و آنچه‌ كتاب‌ و دستورات‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ نازل‌ شد حق‌ ‌است‌ و آنچه‌ ‌آنها‌ داشتند ضلالت‌.

]

(آیه 72)- «به درون آب جوشان، و سپس در آتش دوزخ سوزانده می‌شوند»! (فِی الْحَمِیمِ ثُمَّ فِی النَّارِ یُسْجَرُونَ).